درآمدزایی
باشگاههای فوتبال ایران، از جمله پرسپولیس در درآمدزایی حرفهای نیستند.[۱۵۲] هماکنون بیشتر منابع مالی باشگاه پرسپولیس توسط مالک باشگاه، سازمان تربیت بدنی تامین میشود.[۱۵۳] کمکهای بلاعوض هواداران ثروتمند،[۲۶][۱۵۴] فروش بازیکن،[۲۶] بازیهای بینالمللی[۲۶][۱۵۵] و حامیان مالی[۲۶] از دیگر منابع مالی مهم باشگاه هستند. به طور مثال، مبلغ قرارداد پرسپولیس با ماری براون، ۳ میلیارد تومان بودهاست.[۱۵۶] در سال ۱۳۸۳، باشگاه پرسپولیس با مشارکت شرکت اتریشی آسپا در تولید نوشابه «پرس پاور» با برند خود به فعالیت اقتصادی پرداخت.[۱۵۷][۱۵۸] پرسپولیس همچنین توانسته به عنوان نخستین باشگاه ایرانی بابت حقپخش تلویزیونی[۱۵۹] و فروش فیلم[۶۴] درآمدزایی کند. با این وجود تلاشهای باشگاه برای درآمدزایی از فروش بلیت (که از مهمترین منابع درآمد باشگاههای فوتبال حرفهای است)[۱۵۲] تاکنون بینتیجه ماندهاست.[۱۶۰]
وبگاه گل در گزارشی تحلیلی از تاثیر بحران اقتصادی جهان بر فوتبال کشورهای مختلف، به دلیل دولتی بودن این باشگاه وقوع این بحران را بر مسائل مالی آن کاملاً بیتاثیر دانستهاست.[۱۶۱]
حامیان مالی
هماکنون شرکت خودروسازی اپل، تامین خودروی صدرا و هواپیمایی آسمان[۱۶۲] حامیان مالی باشگاه هستند.[۱۶۳]
پرسپولیس نخستین باشگاه فوتبال ایرانی است که پای حامیان مالی را به فوتبال ایران باز کرد.[۱۶۴] نخستین بار در اواخر دهه ۶۰ کارخانههای الکترونیکی خارجی مانند گلدستار، الجی و تویوتا قراردادهای کوتاهمدتی با پرسپولیس بستند.[۱۶۴] مبلیران نیز به عنوان یکی از نخستین حامیان ایرانی پرسپولیس، در میانه دهه ۷۰ تنها برای دو بازی ۵ میلیون تومان به پرسپولیس پرداخت.[۱۶۴] در دهه ۸۰، پیراهن پرسپولیس حامیان متعددی به خود دید که بیشترشان مدت کوتاهی حامی باشگاه بودند.[۱۶۵]
بر اساس پژوهشی که دو عضو هیئت علمی و یک دانشجوی دانشکده مدیریت و کارآفرینی دانشگاه تهران در سال ۱۳۸۸ با عنوان «بررسی اثربخشی حمایتهای مالی ورزشی در میان هواداران ورزش فوتبال در ایران» انجام دادند؛ میزان علاقهمندی شرکتها به حمایت مالی از این باشگاه در سالیان گذشته سیر صعودی داشتهاست و اگرچه بیشتر حامیان به نتایج دلخواه خود از تبلیغ رو پیراهن این تیم نرسیدهاند، مدت حمایت مالی این شرکتها معمولاً کوتاه بودهاست.[۱۶۵] حامیانی که مدت بیشتری نامشان روی پیراهن تیم درج شده، بیشتر در ذهن هواداران ماندگار بودهاند. در پرسشنامهای که از پرسششوندگان میپرسد «اولین حامی مالی که به نظرتان میرسد چیست؟»، نام آیوا که بیش از یک دهه پیش حامی مالی این تیم بوده، از ماری براون که در زمان انجام پژوهش حامی مالی باشگاه بودهاست، بیشتر ذکر شدهاست.[۱۶۵]
با آغاز دوران مدیریت حبیب کاشانی (که عضو شورای شهر تهران بود) در سال ۱۳۸۶، سازمان نیمهدولتی شهرداری تهران با زیرمجموعههای خود از حامیان اصلی این باشگاه به شمار میرفت[۱۶۴][۱۶۶] که پس از فسخ یکجانبه قرارداد از سوی پرسپولیس در سال ۱۳۹۰، از باشگاه شکایت کرد.[۱۶۳] پرسپولیس پیشتر با حامیان دیگر خود مانند بهگل و جگوار نیز به مشکل خورده بود.[۱۶۷][۱۶۸]
شرکت اولاشپورت نیز از سال ۱۳۸۶،[۱۶۹] تامین لباسهای این باشگاه را بر عهده دارد.[۱۷۰] از تامینکنندگان پیشین لباس باشگاه میتوان جورابان، حصاری و دایی را نام برد.[۱۷۱] تامینکنندگان از محل فروش لباسها به باشگاه پول پرداخت میکنند؛[۱۶۹] به طور مثال، جورابان در قرارداد خود با باشگاه ۳۰% از عواید فروش لباسها را به پرسپولیس میداد.[۱۷۱] البته بر خلاف روال معمول در فوتبال جهان و همانند دیگر باشگاههای ایرانی، تامینکنندگان لباس پولی بابت حمایتشان به پرسپولیس پرداخت نمیکنند.[۱۶۴] نقض مکرر رعایت کپی رایت در ایران به عنوان مانع اصلی این امر قلمداد میشود؛ چرا که تولیدیهای کوچک، لباسهای ارزان و بی کیفیت مشابه را تولید میکنند و شرکتی که حامی است (با قیمتهای بالاتر لباسش) نمیتواند آن طور که باید بازار داشته باشد و سود ببرد.[۱۶۹]
داراییها
باشگاه پرسپولیس مالک یک ساختمان ۵ طبقه در خیابان شیخبهایی تهران است. این ساختمان در زمین اهدایی فدراسیون فوتبال ایران ساختهشده و دفتر باشگاهاست.[۱۷۲] در سال ۱۳۸۷ قرار بود موزه پرسپولیس در این مکان راهاندازی شود.[۱۷۳]
در تیر ۱۳۸۸، سازمان تربیت بدنی با پرداخت ۲ میلیارد تومان ۱٪ از سهام بانک تات را برای باشگاه پرسپولیس خرید.[۱۷۴] این باشگاه یک کلینیک پزشکی با نام «بیمارستان پرسپولیس» در خیابان گاندی تهران دارد که در خرداد ۱۳۸۹ آغاز به کار کرد.[۱۷۵][۱۷۶] در سال ۱۳۸۴ نیز خبری درباره خرید ورزشگاه و راهاندازی شرکت هواپیمایی توسط باشگاه منتشر شدهبود که انجام نگرفت.[۱۷۷]
این باشگاه پیشتر مالک ورزشگاه راهآهن[۳۵] و مجموعه فرهنگی ورزشی شهید چمران[۳۸] نیز بودهاست.
مالکیت
پیش از انقلاب، مالک باشگاه «شرکت سهامی سیآرسی» (بخش خصوصی) بود. در شرکت سیآرسی به جز علی عبده، فاطمه پهلوی و همسرش محمد خاتم از سهامداران عمده بودند.[۲۲][۲۳][۲۵] پس از انقلاب، اموال باشگاه مصادره شد[۳۸] و تحت پوشش بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی و سازمان تربیت بدنی رفت. (دهه ۱۳۶۰)[۲۲][۲۶] از سال ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۶، باشگاه تحت مدیریت وزارت معادن و فلزات بود و از لحاظ منابع مالی دگرگون شد.[۲۶] پرسپولیس از سال ۱۳۷۶ تحت تملک سازمان تربیت بدنی قرار گرفت.[۲۶] در دی ۱۳۸۹، با مصوبه مجلس شورای اسلامی وظایف سازمان تربیت بدنی رسماً به وزارت ورزش و جوانان ایران محول شد و با چند ماه تاخیر،[۱۷۸] پرسپولیس تحت نظر این وزارتخانه قرار گرفت.[۱۷۹]
اختلاف حقوقی بر سر برند پرسپولیس
بنابر نوشته سالنامه و فرهنگ رسمی باشگاه چاپ سال ۱۳۸۶، با پایان دوران زمامداری وزارت معادن بر باشگاه، اختلاف و بحران مالی–مدیریتی ایجاد شد و میان سالهای ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۱ یک «جنگ سهام آغاز شد که با پیروزی سازمان تربیت بدنی با پایان رسید.»[۲۶]
ماجرا از این قرار بود بنیاد مستضعفان در اداره باشگاه ناتوان بود و آن را به تربیت بدنی واگذار کرد و تربیت بدنی نیز قرار بود باشگاه را به بخش خصوصی واگذار کند. در راستای این اقدام؛ در تاریخ ۱۸ اردیبهشت ۱۳۷۰، شرکتی با نام «شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس سهامی خاص» با شماره ۸۳۳۳۲ به ثبت رسید.[۱۸۰] (سهامداران: سازمان تربیت بدنی به نمایندگی عباس انصاریفرد ۵۰٫۵٪، اسماعیل وفایی ۴۹٪ و مهدی منظرموعود ۰٫۵٪) اما در ۲۷ بهمن، امتیاز باشگاه به جای شرکت پرسپولیس، به «موسسه فرهنگی ورزشی پیروزی» انتقال یافت. سازمان تربیت بدنی این شرکت را به حسین محلوجی، امیر عابدینی و عباس انصاریفرد هبه داد. (در سال ۱۳۸۰ سهام از آنان گرفتهشد)[۱۸۱] پس از این مدت عابدینی نیز به مالکان شرکت پرسپولیس اضافه شد.[۱۸۲] (یعنی عابدینی هم در شرکت پرسپولیس و هم در شرکت پیروزی سهامدار شدهبود.)
مالکان شرکت پرسپولیس خود را «مالک اصلی» باشگاه میدانستند[۱۸۳] و به دادگاه شکایت کردند، اما دادگاه در تاریخ ۲۲ اسفند ۱۳۸۰ رأی به مالکیت سازمان تربیت بدنی داد. دادگاه تجدیدنظر نیز در تاریخ ۸ تیر ۱۳۸۳ این رأی را تائید کرد.[۱۸۴] سرانجام در مرداد ۱۳۹۰؛ در پی دعوی باشگاه علیه شرکت فرهنگی ورزشی پرسپولیس سهامی خاص، قاضی شعبه ششم دادگاه عمومی مجتمع قضایی شهید بهشتی رای قطعی به تعلق برند پرسپولیس به باشگاه، و حذف نام پرسپولیس از شرکت پرسپولیس سهامی خاص داد.[۱۸۵] درتاریخ ۲۲ فروردین ۱۳۹۰ محمد رویانیان مدیر عامل وقت تیم پیروزی اعلام کرد که نام اصلی باشگاه به این باشگاه عودت داده شد. [۱۸۶]
خصوصیسازی
پس از آن؛ اعلام شد در راستای انجام اصل ۴۴ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، باشگاه باید به بخش خصوصی واگذار شود. در سالهای اخیر خبرهایی درباره ورود باشگاه به سازمان بورس اوراق بهادار تهران و فروش آن به افراد حقیقی منتشرشدهاست.[۳۳][۱۸۷][۱۸۸][۱۸۹] در سال ۱۳۸۸، محمود احمدینژاد در نامهای به رئیس سازمان تربیت بدنی اعلام کرد که پرسپولیس و استقلال باید به هواداران واگذار شوند.[۱۹۰][۱۹۱] پرسپولیس همچنان در تملک سازمان تربیت بدنی قرار دارد. بنا بر گفته کنفدراسیون فوتبال آسیا، نحوه مالکیت کنونی این باشگاه در آینده مشکلاتی برای حضور در لیگ قهرمانان آسیا ایجاد میکند.[۱۹۲]
|